نگاهی به شیرین سازی آب دریا در ایران و سایر کشورها
نیاز به آب شیرین به منظور آشامیدن و بقا یکی ار نیازهای اساسی تمامی افراد در سطح کره زمین است. حدود ۹۷٪ سطح زمین را آب فراگرفته اما متاسفانه مقدار اندکی از آن آب شیرین است که بیشتر آن نیز به صورت یخ‌زده در قطب‌ها قرار گرفته‌اند.
مطالعات نشان می‌دهند حدودنیمی از جمعیت جهان با مشکلات بی‌آبی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. که این رقم تا سال ۲۰۳۰ به حدود ۶۰٪ برسد.
تغییرات آب و هوا، افزایش فعالیت‌های صنعتی و تغییر در نحوه زندگی مردم از جمله عوامل تاثیرگذار بر این مهم است.
ایران حدودا دربرگیرنده ۱٪ جمعیت جهان است در حالیکه تنها حدود ۰/۳۶ از منابع آب دنیا را در اختیار دارد که ازاین مقدار حدود ۷۰٪ مصرف شده و حداکثر نیز ۸۵٪ این منابع قابل برداشت هستند. اما این مشکل تنها مربوط به ایران نیست، بررسی ها نشان می‌دهد آب آشامیدنی با سرعت روزانه ۲۰۰متر مکعب در جهان روبه مصرف است. به‌همین جهت شیرین کردن آب دریا گزینه‌ی مناسبی به‌نظر می‌رسد. به‌علاوه حدود ۸۰٪ بیماری‌ها از آب ناسالم ناشی می‌شوند که باعث مرگ‌ومیر در حدود یک پنجم موارد می‌شود.
به‌علاوه صرفه‌جویی در مصرف آب یکی از روش‌های مفید اما ناکافی برای مدیریت آب‌های شیرین در کشور است.
باوجودیکه طبق آمارهای بین‌الملی حدود ۶۰٪ فرآیندهای آب شیرین سازی در خاور میانه اتفاق می‌افتند اما متاسفانه تنها ۲٪ از آن سهم ایران است و بیشترین سهم متعلق به کویت و امارات متحده عربی می‌باشد.
مدیریت نامناسب، وجود کویرهای متعدد و اقلیم گرم و خشک ایران باعث شده که نیاز به شیرین سازی آب دریا بیش از پیش به چشم خورد.
به چه روش‌هایی شیرین‌سازی آب دریا انجام می‌شود؟
به‌طور کلی ۳نوع روش برای شیرین‌سازی آب دریا وجود دارد:
هیبریدی
hybrid desalination system
- حرارتی
thermal water desalination
- غشایی
کدام روش در ایران مناسب است؟
باتوجه به نیروگاه‌های متعدد برق و سواحل طولانی در مناطق جنوبی کشور، روش‌های هیبریدی گزینه بهینه برای تولید آب شیرین در این مناطق به‌نظر می‌رسند.
مزایای شیرین سازی آب دریا چیست؟
- تامین نیازهای جمعیت با استفاده از منابع تقریبا بی‌نهایت
- هزینه مناسب در حین فرآیند شیرین‌سازی
- ذخیره‌ی منابع آب شیرین
معایب شیرین‌سازی آب دریا چیست؟
- هزینه زیاد ساخت دستگاه‌ها
- ضرر و زیان به زیستگاه‌های طبیعی و محیط‌زیست
آیا شیرین‌سازی آب برای کشاورزی هم مناسب است؟
در سال‌های اخیر عربستان سعودی و برای تامین مصارف کشاورزی به سمت نمک‌زدایی و شیرین‌سازی آب دریا رفت اما به دلیل هزینه بسیار بالا این پروژه نیمه‌تمام مانده و به نتیجه نرسید.
با توجه به رشد بالای جمعیت در دنیا و همچنین ایران به دلیل افزایش رفاه، بالاتر رفتن سطح زندگی، رشد کشاورزی، صنعت و شهرنشینی، نیازمند تامین هرچه بیشتر آب با کیفیت برای شهروندان است. با در نظر گرفتن حداقل آب مورد نیاز برای توسعه پایدار، در ایران نیز احتیاج به تصفیه آب شور و دریای خلیج فارس غیرقابل انکار است.
پروژه‌های شیرین‌ساری آب دریا در ایران
در سال‌های اخیر حدود ۸۵ پروژه شیرین‌سازی آب دریا در ایران به بخش خصوصی واگزار شده‌است که اکثر آن‌ها در استان‌های یزد، البرز، ایلام، کاشان، بوشهر، خوزستان، سیستان و بلوچستان، کرمان، مرکزی، هرمزگان، اصفهان، سمنان، قم، همدان، مازندران و گیلان است.
با توجه به اینکه تراکم جمعیت ایران در بخش‌های مرکزی و کویری کشور است و دولت برای تامین آب‌شرب در این مناطق متحمل هزینه‌ی بالایی برای انتقال آب از مناطق غربی به این شهرها می‌شود، احتیاج به شیرین سازی آب دریا بیش از پیش به‌چشم می‌خورد.